Wat doet mijn geest denken
Wat vult mijn lichaam met levenslust
Wat doet mijn tong spreken
Wat ziet door mijn ogen
Wat hoort door mijn oren
– Kena Upanishads –
Zen is directer en meer nabij dan woorden kunnen beschrijven. Het gaat over het leven ervaren in alle aspecten, niets uitgezonderd. Als we de werkelijkheid toelaten, ontdekken we een allesomvattende tijdloze ruimte. Een openheid waarin niets uitgesloten is, omdat we herkennen dat de grenzen kunstmatig zijn. Het is voorbij het denken. Je kan ook zeggen, zen is vóór het denken. Soms wordt het genoemd: terugkeren naar je ‘ware natuur’.
Misschien klinkt dit vreemd voor je, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Het gaat over leven vanuit dit-hier. Vrij functionerend in alles wat zich voordoet, of het nu plezier is, verdriet, pijn, schoonheid, eenzaamheid, vreugde, noem maar op. Leven met alles erop en eraan.
Een wonderlijk gebeuren!
Zitmeditatie, ook wel zazen genoemd, is zitten met alles wat zich voordoet, zonder ook maar iets aan te passen. Vanuit deze omstandigheden kan ik bepaalde vragen die belangrijk voor mij zijn laten resoneren, proeven en aftasten. Zazen is zeer lijfelijk. Het is luisteren met heel mijn lichaam. Het is zien voorbij de concepten en indelingen. Het is als een tocht met steeds weer nieuwe vergezichten, inzichten, soms struikelend, steeds weer doorgaand. Het is de ene voet voor de andere. Geen eindpunt. Maar langzaam groeit er vertrouwen. Vertrouwen in het lopen en het niet-weten.
In de Kena Upanishads wordt het als volgt verwoord
Wat doet mijn geest denken
Wat vult mijn lichaam met levenslust
Wat doet mijn tong spreken
Wat ziet door mijn ogen
Wat hoort door mijn oren
Zen gaat over het dagelijks leven. Het héle leven. De werkelijke beoefening zit in de dagelijkse praktijk, zoals tijdens het boodschappen doen (met de dakloze die buiten staat), de vergadering op het werk (met misschien een irritante collega), als je op de trein wacht (die misschien niet blijkt te rijden), in het opvoeden van je kinderen (die je ook wel eens radeloos maken), tijdens het geven van mantelzorg aan je ouders (wat niet altijd even makkelijk is). Je alledaagse leven is de plek van beoefening.
Zen is ontstaan in China, waar het ch’an werd genoemd. Toen het in de 13e eeuw uitbreidde naar Japan, waar het vervolgens zen heette, hadden veel beoefenaars de neiging om naar China te gaan. Een grote Japanse zenmeester, Muso Soseki, verbood zijn leerlingen om daar heen te gaan, zeggend: “Als zen hier niet is, is het nergens. Dus, vind het hier!”
Hazy Moon Zen
Middelstegracht 89-k
2312 TT Leiden